Blockchain Nedir? Blockchain Neden Önemlidir?

Son on yıldır bankacılık, yatırım veya kripto para birimini takip ediyorsanız, Bitcoin ağının arkasındaki kayıt tutma teknolojisi olan “Blockchain” terimini duymuş olabilirsiniz. Peki Blockchain Nedir? Blockchain neden önemlidir? Bu tarz sorulara öncelikli olarak Blockchain’in ne olduğuna dair anlatım ile başlayalım.

Blockhain Nedir?

Blockchain size başlarda karmaşık görünebilir, ancak temel konsepti gerçekten oldukça basittir. Blockchain, bir veritabanı türüdür. Blockchain’i anlayabilmek için, öncelikle bir veritabanının gerçekte ne olduğunu anlamanız gerekiyor.

Veritabanı, bir bilgisayar sisteminde elektronik olarak saklanan bir bilgi koleksiyonudur. Veritabanlarındaki bilgiler veya veriler, belirli bilgilerin daha kolay aranması ve filtrelenmesine izin vermek için tipik olarak tablo formatında yapılandırılır.

Elektronik tablolar, sınırlı miktarda bilgiyi depolamak ve bunlara erişmek üzere bir kişi veya küçük bir grup insan için tasarlanmıştır. Buna karşılık, bir veritabanı, herhangi bir sayıda kullanıcı tarafından aynı anda hızlı ve kolay bir şekilde erişilebilen, filtrelenebilen ve değiştirilebilen önemli ölçüde daha büyük miktarda bilgiyi barındıracak şekilde tasarlanmıştır.

Büyük veritabanları, verileri güçlü bilgisayarlardan oluşan sunucularda barındırarak bunu başarır. Bu sunucular bazen birçok kullanıcının aynı anda veritabanına erişmesi için gerekli hesaplama gücüne ve depolama kapasitesine sahip olmak için yüzlerce veya binlerce bilgisayar kullanılarak oluşturulabilir. Bir elektronik tablo veya veritabanı herhangi bir sayıda kişi tarafından erişilebilir olsa da, genellikle bir işletmeye aittir ve nasıl çalıştığı ve içindeki veriler üzerinde tam kontrole sahip olan atanmış bir kişi tarafından yönetilir.

Bir Blockchain’in bir veritabanından farkı nedir?

Blockchain Depolama Yapısı

Tipik bir veritabanı ile bir Blockchain arasındaki önemli bir fark, verilerin yapılandırılma şeklidir. Bir Blockchain, bilgi kümelerini tutan bloklar olarak da bilinen gruplar halinde bilgileri bir arada toplar. Blokların belirli depolama kapasiteleri vardır ve doldurulduklarında, “Blockchain” olarak bilinen bir veri zinciri oluşturarak önceden doldurulmuş bloğa zincirlenirler. Yeni eklenen bloğu izleyen tüm yeni bilgiler, yeni oluşturulmuş bir blok halinde derlenir ve daha sonra, doldurulduktan sonra zincire de eklenir.

Bir veritabanı, verilerini tablolar halinde yapılandırırken, bir blok zinciri, adından da anlaşılacağı gibi, verilerini birbirine zincirlenmiş parçalar (bloklar) halinde yapılandırır. Bu, tüm blok zincirlerinin veritabanı olmasını, ancak tüm veritabanlarının Blockchain olmamasını sağlar. Bu sistem ayrıca, merkezi olmayan bir doğada uygulandığında, doğası gereği geri dönüşü olmayan bir veri zaman çizelgesi oluşturur. Bir blok doldurulduğunda, taşa yerleştirilir ve bu zaman çizelgesinin bir parçası olur. Zincirdeki her bloğa, zincire eklendiğinde kesin bir zaman damgası verilir.

Merkeziyetsizleştirme

Blockchain’i anlamak amacıyla, onu Bitcoin tarafından nasıl uygulandığı bağlamında incelemek daha öğretici olacaktır. Bir veritabanı gibi, Bitcoin de Blockchain’i depolamak için bir dizi bilgisayara ihtiyaç duyar. Bitcoin için bu blok zinciri, şimdiye kadar yapılmış her Bitcoin işlemini depolayan belirli bir veritabanı türüdür. Bitcoin durumunda ve çoğu veritabanından farklı olarak, bu bilgisayarların hepsi tek bir çatı altında değildir ve her bilgisayar veya bilgisayar grubu, benzersiz bir kişi veya bir grup kişi tarafından çalıştırılır.

Örnek verecek olursam: Bir şirketin, müşterisinin tüm hesap bilgilerini tutan bir veritabanına sahip 10.000 bilgisayardan oluşan bir sunucuya sahip olduğunu hayal edin. Bu şirket, tüm bu bilgisayarları tek bir çatı altında içeren bir depoya sahiptir ve bu bilgisayarların her biri ve içerdiği tüm bilgiler üzerinde tam kontrole sahiptir.

Benzer şekilde, Bitcoin binlerce bilgisayardan oluşur, ancak blok zincirini tutan her bilgisayar veya bilgisayar grubu farklı bir coğrafi konumdadır ve hepsi ayrı bireyler veya insan grupları tarafından çalıştırılır. Bitcoin’in ağını oluşturan bu bilgisayarlara düğümler denir.

Bu modelde, Bitcoin’in blok zinciri merkezi olmayan bir şekilde kullanılır. Bununla birlikte, ağını oluşturan bilgisayarların sahip olduğu ve tek bir varlık tarafından işletildiği özel, merkezi blok zincirleri mevcuttur.

Şeffaflık

Bitcoin’in blok zincirinin merkezi olmayan doğası nedeniyle, tüm işlemler ya kişisel bir düğüme sahip olarak ya da herkesin gerçekleşen işlemleri canlı olarak görmesine izin veren blok zinciri kaşifleri kullanılarak şeffaf bir şekilde görüntülenebilir. Her düğüm, yeni bloklar onaylanıp eklendikçe güncellenen kendi zincir kopyasına sahiptir. Bu, isterseniz Bitcoin’i nereye giderse gitsin takip edebileceğiniz anlamına gelir.

Blockchain Güvenli mi?

Blockchain teknolojisi, güvenlik ve güven konularını çeşitli şekillerde açıklar. İlk olarak, yeni bloklar her zaman doğrusal ve kronolojik olarak depolanır. Yani, her zaman blok zincirinin “sonuna” eklenirler. Bitcoin’in blok zincirine bakarsanız, her bloğun zincir üzerinde “yükseklik” adı verilen bir konumu olduğunu görürsünüz. Kasım 2020 itibarıyla bloğun yüksekliği şimdiye kadar 656.197 bloğa ulaşmıştı.

Blok zincirinin sonuna bir blok eklendikten sonra, çoğunluk bunu yapmak için bir fikir birliğine varmadıkça geri dönüp bloğun içeriğini değiştirmek çok zordur. Bunun nedeni, her bloğun, kendisinden önceki bloğun hashiyle birlikte kendi karmasını ve daha önce belirtilen zaman damgasını içermesidir. Karma kodlar, dijital bilgileri bir sayı ve harf dizisine dönüştüren bir matematik işlevi tarafından oluşturulur. Bu bilgiler herhangi bir şekilde düzenlenirse, karma kod da değişir.

Bitcoin vs Blockchain

Blockchain’in amacı, dijital bilgilerin kaydedilmesine ve dağıtılmasına izin vermek, ancak düzenlenmemektir. Blockchain teknolojisi ilk olarak 1991 yılında, belge zaman damgalarının değiştirilemeyeceği bir sistem uygulamak isteyen iki araştırmacı olan Stuart Haber ve W.Scott Stornetta tarafından özetlendi. Ancak, Ocak 2009’da Bitcoin’in piyasaya sürülmesiyle neredeyse yirmi yıl sonra blockchain’in ilk gerçek dünya uygulaması vardı.

Bitcoin protokolü bir blok zinciri üzerine inşa edilmiştir. Dijital para birimini tanıtan bir araştırma makalesinde, Bitcoin’in sahte yaratıcısı Satoshi Nakamoto, bundan “tamamen eşler arası, güvenilir üçüncü bir taraf olmayan yeni bir elektronik nakit sistemi” olarak bahsetti.

Burada anlaşılması gereken en önemli şey, Bitcoin’in yalnızca bir ödeme defterini şeffaf bir şekilde kaydetmek için bir araç olarak kullandığı, ancak blok zinciri teoride herhangi bir sayıda veri noktasını değişmez bir şekilde kaydetmek için kullanılabilir. Yukarıda tartışıldığı gibi, bu işlemler, bir seçimdeki oylar, ürün envanterleri, eyalet tanımlamaları, ev tapuları ve çok daha fazlası şeklinde olabilir.

Şu anda, yalnızca işlemleri kaydetmekten başka topluma yardımcı olacak şekillerde blockchain uygulamak isteyen çok çeşitli blockchain tabanlı projeler var. Bunun güzel bir örneği, demokratik seçimlerde oy kullanmanın bir yolu olarak blok zincirinin kullanılmasıdır. Blok zincirinin değişmezliğinin doğası, hileli oylamanın gerçekleşmesinin çok daha zor olacağı anlamına gelir.

Örneğin, bir oylama sistemi, bir ülkenin her vatandaşına tek bir kripto para birimi veya jeton verilecek şekilde çalışabilir. Her adaya daha sonra belirli bir cüzdan adresi verilecek ve seçmenler, oy vermek istedikleri adayın adresine jetonlarını veya kriptolarını göndereceklerdi. Blok zincirinin şeffaf ve izlenebilir doğası, insan oyu sayma ihtiyacını ve kötü aktörlerin fiziksel oy pusulalarını değiştirme yeteneğini ortadan kaldıracaktır.

Blockchain Nasıl Kullanılır?

Artık bildiğimiz gibi, Bitcoin’in blok zincirindeki bloklar, parasal işlemlerle ilgili verileri depolar. Ancak, blok zincirinin aslında diğer işlem türleri hakkında da veri depolamanın güvenilir bir yolu olduğu ortaya çıktı. Halihazırda blockchain’i dahil eden bazı şirketler arasında Walmart, Pfizer, AIG, Siemens, Unilever ve bir dizi diğerleri sayılabilir. Örneğin IBM, Food Trust blok zincirini oluşturdu. Şirketin buradaki amacı gıda ürünlerinin bulunduğu yere varmak için aldığı yolculuğun izini sürebilmektir.

Peki IBM bunu neden yaptı? Gıda endüstrisi, sayısız e-Coli, salmonella, listeria salgınının yanı sıra yanlışlıkla gıdalara tehlikeli maddelerin girmesine şahit oldu. Geçmişte, bu salgınların kaynağını veya insanların yediklerinden hastalık nedenini bulmak haftalar aldı.

Blockchain kullanmak, markalara bir gıda ürününün rotasını ilk çıkış noktasından sonra durduğu her duraktan ve son olarak teslimatından itibaren takip etme imkanı verir. Bir gıdanın kontamine olduğu tespit edilirse, her duraktan başlangıç ​​noktasına kadar izlenebilir. Sadece bu değil, aynı zamanda bu şirketler artık temas halinde olabilecek diğer her şeyi de görebiliyor ve sorunun çok daha erken tanımlanmasına ve potansiyel olarak hayat kurtarmasına olanak tanıyor. Bu, pratikte blok zincirlerinin bir örneğidir, ancak diğer birçok blok zinciri uygulama biçimi vardır.

Blockchain’in kullanıldığı alanlar:

• Bankacılık ve Finans
• Para Birimi
• Sağlık Hizmeti
• Mülkiyet Kayıtları
• Akıllı Sözleşmeler
• Tedarik Zinciri
• Oylama

Blockchain Dezavantajları Nelerdir?

Blok zincirinin önemli avantajları olsa da, benimsenmesinde önemli zorluklar da var. Günümüzde blockchain teknolojisinin uygulanmasının önündeki engeller sadece teknik değildir. Gerçek zorluklar, blok zinciri mevcut iş ağlarına entegre etmek için gereken binlerce saat özel yazılım tasarımı ve arka uç programlama hakkında hiçbir şey söylememek için çoğunlukla politik ve yasaldır. İşte blockchain’in yaygın olarak benimsenmesinin önünde duran zorluklardan bazıları:

• Teknoloji Maliyeti
• Hız Verimsizliği
• Yasadışı Faaliyet
• Yönetmelik